Dạy thêm, học thêm: Nhu cầu hay ép buộc?

Trong phiên thảo luận sáng ngày 6/5 tại Quốc hội về dự thảo Luật Nhà giáo, vấn đề dạy thêm và học thêm đã thu hút sự chú ý của nhiều đại biểu. Đại biểu Trần Khánh Thu từ tỉnh Thái Bình đã lên tiếng khẳng định rằng việc dạy thêm xuất phát từ nhu cầu chính đáng của học sinh và phụ huynh, không nên bị quy kết là do áp lực từ giáo viên.

Nhu cầu tự nguyện của học sinh

Đại biểu Trần Khánh Thu cho biết hiện nay có rất nhiều học sinh tự nguyện tham gia các lớp học ngoài giờ như tiếng Anh, văn hóa, âm nhạc và mỹ thuật. Theo bà, điều này cho thấy rằng việc dạy thêm, học thêm thực chất là một nhu cầu thiết yếu của xã hội. Bà nhấn mạnh rằng giáo viên có quyền tăng thu nhập thông qua việc dạy thêm sau giờ học chính thức.

“Tôi không nghĩ rằng việc giáo viên dạy thêm để kiếm thêm thu nhập là sai trái," bà nói. Tuy nhiên, bà cảnh báo sự cần thiết phải ngăn chặn tình trạng lợi dụng việc dạy thêm để buộc học sinh tham gia, vì điều này có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực cho cả giáo viên và học sinh. "Tôi không chấp nhận việc giáo viên ép buộc học sinh hoặc trục lợi từ việc dạy thêm," bà khẳng định.

Đề xuất quy định tổ chức dạy thêm

Trước thực trạng trên, đại biểu Trần Khánh Thu đã đề xuất cần xây dựng một quy định rõ ràng để tổ chức dạy thêm, học thêm tương tự như các dịch vụ khác. Bà cho rằng việc này sẽ giúp hoạt động dạy thêm trở nên chính quy và giảm thiểu tiêu cực. Trong đó, dự thảo luật cần có điều khoản cấm giáo viên tham gia dạy thêm trái quy định, thay vì chỉ đơn thuần cấm ép buộc học sinh học thêm dưới mọi hình thức, vì theo bà, quy định hiện tại chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.

Bà cũng đề nghị Chính phủ hoặc Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng bộ tiêu chí cụ thể về dạy thêm, học thêm, đồng thời thiết lập các quy chế đặc thù nhằm hạn chế tình trạng dạy thêm tự phát, gây lãng phí và không cần thiết.

Quan điểm từ các đại biểu khác

Đại biểu Đặng Bích Ngọc, Phó chủ tịch Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hòa Bình, đã nhắc lại chủ trương của ngành giáo dục về việc hạn chế dạy thêm, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông và khuyến khích phương pháp học tập tích cực. Bà đề xuất dự thảo cần bổ sung quy định về các hoạt động dạy học ngoài chương trình chính khóa như bồi dưỡng học sinh giỏi, hỗ trợ học sinh yếu kém và phụ đạo bổ sung ngoài giờ, nhưng phải tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật.

Theo bà, nếu các hoạt động này được thực hiện với mục đích giáo dục và không vì lợi nhuận, chúng sẽ là một phần hợp lý của nghề nghiệp giáo viên.

Cần làm rõ khái niệm ép buộc

Đại biểu Phạm Văn Hòa đã nêu ra vấn đề cần làm rõ khái niệm “ép học sinh học thêm” trong dự thảo. Ông cho rằng, mặc dù dự thảo quy định cấm giáo viên ép học sinh học thêm, nhưng thực tế đôi khi giáo viên không cần ép mà chỉ cần gợi ý thì học sinh cũng đã buộc phải đi học thêm rồi.

Đại biểu Tô Văn Tám từ Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đã chia sẻ quan điểm rằng nên xem xét dạy thêm, học thêm từ góc độ khối lượng chương trình học. Nếu chương trình và phương pháp dạy ở trường hiệu quả, giúp học sinh nắm vững kiến thức tại lớp, các em sẽ không cảm thấy cần thiết phải học thêm.

Ông Tám đặt câu hỏi: “Chúng ta cần xem chương trình dạy và học hiện tại có quá tải hay không? Có cần thiết phải giảm tải chương trình và lượng kiến thức cho học sinh hay không?”

Báo cáo từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Theo báo cáo giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Luật Nhà giáo, một số đại biểu đã đề xuất bổ sung quy định về quyền dạy thêm của nhà giáo và làm rõ hơn quy định “cấm ép buộc học sinh học thêm dưới mọi hình thức.” Một số ý kiến khác cũng cho rằng giáo viên không được dạy thêm cho học sinh mình trực tiếp giảng dạy.

Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận định rằng việc dạy thêm, học thêm xuất phát từ nhu cầu của cả người học lẫn người dạy. Dự thảo luật đã quy định cấm ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức. Việc tổ chức và quản lý các hoạt động này cần được quy định cụ thể trong các văn bản hướng dẫn thi hành để tạo ra hành lang pháp lý quản lý chặt chẽ.

Quy định mới từ Bộ Giáo dục và Đào tạo

Vào đầu tháng 1 vừa qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành thông tư cấm giáo viên dạy thêm có thu tiền cho học sinh lớp mình bên ngoài trường. Thông tư trước đó cho phép giáo viên dạy thêm cho học sinh chính khóa bên ngoài trường nếu có sự đồng ý của hiệu trưởng. Điều này đã tạo ra một khung pháp lý rõ ràng hơn cho các hoạt động dạy thêm, học thêm.

Những thách thức trong thực tiễn

Mặc dù có nhiều ý kiến đa chiều về việc dạy thêm, học thêm, vẫn còn nhiều thách thức trong việc thực thi và quản lý các hoạt động này. Nhu cầu học tập của học sinh luôn tồn tại, nhưng việc đảm bảo tính minh bạch, công bằng và tránh tình trạng lợi dụng là rất cần thiết.

Các đại biểu Quốc hội đã đưa ra nhiều ý kiến khác nhau nhằm hoàn thiện dự thảo luật, nhưng cùng một mối quan tâm chung vẫn là làm sao để giáo dục phát triển một cách bền vững và phù hợp với nhu cầu thực tiễn của xã hội.

Tóm lại, vấn đề dạy thêm, học thêm không chỉ đơn thuần là một khía cạnh của giáo dục mà còn phản ánh nhu cầu xã hội. Các quy định cần được ban hành và thực hiện một cách nghiêm túc để đảm bảo quyền lợi cho học sinh và giáo viên.