Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ: Hồn cốt âm nhạc Nam Bộ

Nhạc sĩ Lư Nhất Vũ, một trong những tên tuổi lớn trong làng âm nhạc Việt Nam, đã ra đi ở tuổi 89 vào sáng ngày 29/3 tại TP Hồ Chí Minh. Sự ra đi của ông để lại nỗi tiếc thương cho nhiều thế hệ đồng nghiệp, học trò và công chúng yêu nhạc. Với hơn 60 năm cống hiến cho âm nhạc dân gian, ông đã khắc họa hồn đất và con người Nam Bộ qua những ca khúc nổi tiếng như "Bài ca đất phương Nam" và "Hãy yên lòng mẹ ơi".

Cuộc đời và sự nghiệp âm nhạc

Lư Nhất Vũ, sinh năm 1936 tại Thủ Dầu Một, Bình Dương, đã bắt đầu hành trình âm nhạc của mình từ rất sớm. Năm 1955, ông rời xa quê hương để tham gia Thanh niên xung phong tại miền Bắc. Từ đó, nỗi nhớ quê nhà luôn canh cánh trong lòng ông. Sau cuộc Tổng tiến công Tết Mậu Thân, ông đã viết ca khúc "Cô gái Sài Gòn đi tải đạn", phản ánh tâm tư của những người lính trẻ trên chiến trường. Ông từng chia sẻ rằng áp lực từ bạn bè đồng hương đã thôi thúc ông sáng tác ca khúc này, mà sau đó nhanh chóng trở thành một bản hit được yêu thích.

Những tác phẩm nổi bật

Trong số các tác phẩm của ông, "Cô gái Sài Gòn đi tải đạn" là một dấu ấn quan trọng. Ca khúc này không chỉ thu hút bởi giai điệu gần gũi mà còn thể hiện tinh thần mạnh mẽ của lớp thanh niên thời kỳ kháng chiến. Theo nhạc sĩ Nguyễn Quang Long, âm hưởng Nam Bộ trong ca khúc này đã thấm nhuần trong từng nốt nhạc của Lư Nhất Vũ.

Một trong những tác phẩm khác của ông, "Bài ca đất phương Nam", ra mắt vào năm 1997, đã ghi dấu ấn sâu sắc trong lòng công chúng. Nhạc phẩm này được phổ nhạc từ lời thơ của vợ ông, nhà thơ Lê Giang, mang âm hưởng dân gian đặc trưng của miền Tây. Nhạc sĩ Trương Quang Lục nhận định, ca khúc được xây dựng theo điệu thức Oán, gợi nhắc nỗi niềm thống thiết về một thời mở đất.

Đam mê nghiên cứu văn hóa dân gian

Không chỉ dừng lại ở việc sáng tác, Lư Nhất Vũ cùng với vợ mình - nhà thơ Lê Giang - đã dành hàng chục năm để thu thập và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống. Họ đã thực hiện nhiều chuyến điền dã khắp cả nước để tìm kiếm những điệu lý, câu hò, và biên soạn thành những tác phẩm như "Dân ca Bến Tre" hay "Hò trong dân ca người Việt". Năm 2005, công trình nghiên cứu "Hát ru Việt Nam" của họ đã nhận giải thưởng từ Hội Nhạc sĩ Việt Nam, đánh giá cao về độ công phu và đầy đủ.

Ông cũng góp mặt trong mảng âm nhạc cách mạng với những sáng tác không chỉ mang tính cổ động mà còn chứa đựng tâm tư sâu sắc của một thế hệ trải qua chiến tranh. "Hãy yên lòng mẹ ơi" là một trong số đó, ra đời vào năm 1978 khi ông tiễn con trai nhập ngũ. Từ câu nói đầy xúc động của con trai, ông đã sáng tác nên một bài hát mang thông điệp an ủi và động viên.

Di sản âm nhạc và tầm ảnh hưởng

Lư Nhất Vũ được nhớ đến không chỉ qua các tác phẩm nổi tiếng mà còn qua tình cảm chân thành mà ông dành cho thế hệ nhạc sĩ trẻ. Nhiều đồng nghiệp và học trò đã bày tỏ sự kính trọng đối với ông, cho rằng ông đã giúp họ hiểu rõ hơn về âm nhạc dân gian Nam Bộ và cách vận dụng nó vào sáng tác.

Nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện nhận định rằng Lư Nhất Vũ là người giản dị, gần gũi với lớp trẻ, luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và kiến thức của mình. Trong ký ức của nhiều đồng nghiệp, ông là một người có khả năng khơi dậy niềm đam mê âm nhạc và tạo động lực cho những ai muốn theo đuổi con đường sáng tác.

Lễ viếng và nhập quan của Lư Nhất Vũ được tổ chức vào sáng ngày 30/3, với lễ truy điệu diễn ra vào ngày 31/3. Linh cữu của ông được an táng tại Nghĩa trang Hoa viên Bình Dương. Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn TP HCM, đã bày tỏ nỗi buồn trước sự ra đi của ông và khẳng định rằng, giai điệu đẹp của cuộc đời ông vẫn sẽ sống mãi.

Tóm lại, nhạc sĩ Lư Nhất Vũ không chỉ để lại di sản âm nhạc phong phú mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ nghệ sĩ, khẳng định vị trí của mình trong lòng công chúng và trong nền âm nhạc Việt Nam.