Sửa đổi Hiến pháp 2013: Những điểm nổi bật từ phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm

Sáng ngày 5 tháng 5, tại Quốc hội Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có những phát biểu quan trọng về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Ông nhấn mạnh rằng lần này chỉ tiến hành những điều chỉnh cần thiết nhất, trong khi việc sửa đổi căn bản sẽ được xem xét sau đại hội tới đây.

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm

Trong tổ thảo luận tại Quốc hội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã cho biết nội dung sửa đổi Hiến pháp được đưa ra sớm hơn so với thường lệ nhằm tạo điều kiện cho các đại biểu có đủ thời gian thảo luận và nghiên cứu. Ông khẳng định rằng những thay đổi này chỉ hạn chế ở một số điều để đáp ứng những yêu cầu cấp thiết hiện tại, dựa trên sự chuẩn bị kỹ lưỡng của các cơ quan liên quan.

“Nếu có thể, sau này chúng ta sẽ sửa đổi Hiến pháp một cách căn bản, nhưng phải đến kỳ đại hội sau mới tính đến việc đó,” Tổng Bí thư nói. Ông cũng mong muốn các đại biểu Quốc hội lắng nghe ý kiến nhân dân, góp phần vào quá trình xây dựng pháp luật và sửa đổi Hiến pháp.

Thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp

Trước đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đã trình bày tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp. Theo đó, Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 2013 sẽ được thành lập với 15 thành viên, do Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đứng đầu.

Ủy ban này có nhiệm vụ nghiên cứu, xây dựng hồ sơ dự án Nghị quyết về việc sửa đổi Hiến pháp để trình Quốc hội thảo luận. Họ cũng sẽ lên kế hoạch lấy ý kiến rộng rãi từ nhân dân và các cấp ngành về dự thảo Nghị quyết, tiếp thu và giải trình các ý kiến đóng góp để hoàn thiện dự thảo trước khi thông qua tại kỳ họp thứ 9 đang diễn ra.

Ngoài ra, Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp cũng được phép sử dụng con dấu của Quốc hội. Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp sẽ là cơ quan thường trực bảo đảm các điều kiện thực hiện nhiệm vụ.

Với phạm vi sửa đổi giới hạn, đề xuất chỉ sửa đổi 8/120 điều trong Hiến pháp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề xuất áp dụng hình thức ban hành Nghị quyết.

Lịch sử Hiến pháp Việt Nam

Từ khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), đất nước đã có 5 bản Hiến pháp, mỗi bản đánh dấu một giai đoạn khác nhau trong quá trình phát triển.

Hiến pháp năm 2013, được coi là một tài liệu quan trọng trong thời kỳ đổi mới toàn diện, quy định rõ vai trò và chức năng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Sau hơn 11 năm thi hành, Hiến pháp này đã phục vụ như một nền tảng cho hệ thống chính trị, tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy cần tiếp tục hoàn thiện để phù hợp hơn với thực tiễn phát triển đất nước.

Đề xuất sửa đổi các điều về tổ chức chính trị - xã hội

Theo báo cáo sửa đổi Hiến pháp 2013, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã trình Quốc hội về định hướng tinh gọn các tổ chức chính trị - xã hội theo hướng trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Điều 9 dự kiến sẽ được sửa đổi nhằm làm rõ hơn vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc, khẳng định vị trí của Mặt trận như một bộ phận trong hệ thống chính trị.

Mặt trận Tổ quốc sẽ tiếp tục hiệp thương, phối hợp và thống nhất hành động giữa các tầng lớp xã hội, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân và tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước. Các tổ chức như Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam sẽ được xác định là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc.

Điều 10 của Hiến pháp 2013 cũng sẽ được xem xét sửa đổi để kế thừa vai trò của Công đoàn và bổ sung thêm quy định về vai trò đại diện của người lao động ở cấp quốc gia và quốc tế.

Sửa đổi về chính quyền địa phương

Việc sửa đổi Điều 110 trong Hiến pháp 2013 có thể dẫn đến việc quy định lại hệ thống đơn vị hành chính theo mô hình 2 cấp thay vì 3 cấp như hiện nay. Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ định rõ các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh như xã, phường, đặc khu, nhằm đảm bảo tính ổn định lâu dài của Hiến pháp.

Một số sửa đổi kỹ thuật cũng được đề xuất, bao gồm việc không sử dụng cụm từ "cấp chính quyền địa phương" và bổ sung quy định chuyển tiếp để đảm bảo hoạt động thông suốt của chính quyền địa phương trong quá trình sắp xếp, sáp nhập.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh rằng việc sửa đổi nhằm thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị và Nghị quyết 60 của Trung ương về sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội vào Mặt trận Tổ quốc, đồng thời hướng tới việc bỏ cấp huyện, tinh gọn tổ chức chính quyền địa phương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, và phân cấp cho địa phương theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Tóm lại

Quá trình sửa đổi Hiến pháp 2013 do Tổng Bí thư Tô Lâm khởi xướng hứa hẹn sẽ mang lại những điều chỉnh cần thiết, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước, đồng thời giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng và tăng cường sự tham gia của nhân dân trong công cuộc xây dựng pháp luật.